Το τελευταίο διάστημα η καθημερινότητα όλων μας έχει μεταβληθεί στο έπακρο, καθώς αντιμετωπίζουμε κάτι πρωτόγνωρο για το οποίο, ούτε εμείς, ούτε η ίδια η κοινωνία ήταν προετοιμασμένη. Το επιτακτικό κλείσιμο των σχολείων, των εστιατορίων, των κέντρων ψυχαγωγίας, σε συνδυασμό με τον προσωπικό εγκλεισμό και αυτοπεριορισμό μας, σίγουρα δεν αποτελούν μια οικεία και συνήθη για τη φύση μας συνθήκη. Όλοι προσπαθούμε καθημερινά να προσαρμοστούμε σε έναν νέο τρόπο ζωής που επιτάσσει ειδικές προφυλάξεις, όπως είναι το καλό και συχνό πλύσιμο των χεριών, η διακοπή των άσκοπων εξωτερικών μετακινήσεων, η κατανόηση δυσνόητων ιατρικών όρων.
Κάποιοι συμμορφώνονται πιο εύκολα στις καινούριες αυτές προσταγές, κάποιοι άλλοι αδυνατούν, παραβλέποντας ακόμη και τον αυξάνοντα αριθμό των κρουσμάτων και θυμάτων. Αυτό ίσως διότι προβάλλουν μια ενδόμυχη άρνηση απέναντι στην απώλεια της ελευθερίας, στην αναβολή των σχεδίων τους, στην αναστολή της εργασίας και στις συνεπαγόμενες οικονομικές επιπτώσεις αυτής, στην απομάκρυνση από τους αγαπημένους τους. Επίσης, άτομα με ιστορικό ψυχικής διαταραχής υποφέρουν αρκετά, αφού δυσκολεύονται περισσότερο να αποδεχτούν τη συγκεκριμένη κατάσταση και φοβούνται πιο πολύ στην ιδέα μιας πιθανής υποτροπής. Ο μέσος άνθρωπος τις μέρες της απομόνωσης δύναται να αισθανθεί κυρίως μελαγχολία, ανησυχία κι εκνευρισμό. Καθώς περνάνε οι μέρες πιθανόν τα συναισθήματα να γίνονται ολοένα και πιο έντονα, πιο περίπλοκα, καθώς και να εκδηλώνονται άτυπα συμπτώματα. Επιπλέον, η συμβίωση ακόμη και με άτομα της οικογένειάς μας δεν είναι πάντοτε ομαλή, ενώ τα όποια συγκρουσιακά ζητήματα ενυπάρχουν μεταξύ των μελών ενδέχεται αυτές τις μέρες να επανεμφανιστούν και μάλιστα διογκωμένα. Τα παιδιά, επίσης, δυσκολεύονται ιδιαιτέρως να δεχτούν τη νέα αυτή πραγματικότητα, καθώς έχουν απολέσει το σταθερό πρόγραμμα που είχαν μέχρι πρότινος κι έχουν απομακρυνθεί από τους φίλους τους, που τόσο πολύ έχουν ανάγκη. Είναι πασιφανές, λοιπόν, πως η δεδομένη περίοδος είναι στρεσογόνα για όλους ανεξαιρέτως, όμως, είναι στο χέρι μας σε σημαντικό βαθμό να την αντιμετωπίσουμε όσο πιο ευχάριστα κι ανώδυνα γίνεται.
Όσον αφορά στους ψυχικά πάσχοντες ή εκείνους που είναι πιο ευάλωτοι λόγω μιας παρελθούσας διάγνωσης, συνίσταται να απευθυνθούν στον προσωπικό τους θεράποντα επαγγελματία ψυχικής υγείας, για την πρόσληψη των κατάλληλων κατευθύνσεων διαχείρισης της κατάστασης. Όσοι εμπλέκονται σε ενδοοικογενειακές συγκρούσεις όπως προαναφέρθηκαν, καλό είναι να μένουν ψύχραιμοι, να μην πυροδοτούν καταστάσεις που πρόκειται να οδηγήσουν σε διαπληκτισμούς, να αναλογίζονται καλύτερα τις όμορφες στιγμές με τους ανθρώπους τους και να μην στέκονται τόσο στις αρνητικές συμπεριφορές που προκαλεί σε όλους μας η αιφνίδια καραντίνα.
Επιπρόσθετα, η παρούσα περίοδος είναι μια καλή ευκαιρία για τους γονείς να περάσουν περισσότερο και πιο ποιοτικό χρόνο με τα παιδιά, να συζητήσουν για θέματα που τα απασχολούν, να μάθουν για τα συναισθήματά τους και για το τι είναι αυτό, που θα τα βοηθούσε ουσιαστικά υπό αυτές τις συνθήκες. Μια καλή ιδέα θα ήταν να καταπιαστούν από κοινού με δραστηριότητες, όπως το μαγείρεμα, τα βιντεοπαιχνίδια, η μουσική που συνήθως κεντρίζουν το ενδιαφέρον μικρών και μεγάλων, και πρόκειται σίγουρα να τους φέρουν ακόμη πιο κοντά, γεφυρώνοντας έτσι το οποιοδήποτε ηλικιακό χάσμα. Η μελέτη σαφώς και να ενταχθεί στην καθημερινή ρουτίνα του παιδιού, για να καλύπτονται κενά και να μη χάνεται η επαφή, αυτό όμως να γίνεται με τρόπο ευχάριστο κι όχι ανιαρό. Σε αυτό θα μπορούσε να υποβοηθήσει σημαντικά η χρήση του διαδικτύου, εφόσον αυτή γίνεται με μέτρο.
Σε γενικές γραμμές, είναι σπουδαίο για όλους μας να είμαστε δραστήριοι αυτήν την περίοδο, ακόμη κι αν χρειάζεται να μείνουμε στο σπίτι. Προτείνεται να διατηρούμε παλιές συνήθειες, όπως είναι αυτές του ύπνου, να ασκούμαστε και να τρεφόμαστε καλά. Καλό είναι να εκτελούμε τα καθήκοντα και τις υποχρεώσεις μας, όπως οφείλουμε, αλλά και να αφιερώνουμε χρόνο στα προσωπικά μας ενδιαφέροντα ή να επιδοθούμε στην εξερεύνηση νέων. Λόγου χάριν, το πλέξιμο, η κηπουρική, η ζωγραφική, η συμμετοχή σε κάποιο online σεμινάριο, θα μπορούσαν να μας κρατήσουν συντροφιά, μέχρι να εξέλθουμε από αυτήν την περιπέτεια. Νομίζω πως οι πιο πολλοί από εμάς αποζητούσαν λίγο περισσότερο χρόνο για τους ίδιους στον χώρο του σπιτιού τους ή δεν έκαναν πράγματα γιατί δεν προλάβαιναν.
Αυτή είναι μια καλή συγκυρία, λοιπόν, να δώσουμε παραπάνω χώρο στον εαυτό μας και στους σημαντικούς μας άλλους. Κάπως έτσι θα εξασφαλίσουμε την ψυχοσυναισθηματική μας ισορροπία και θα αποτινάξουμε τον πανικό και τον φόβο που κυριεύουν πολλούς από εμάς. Τέλος, η επικοινωνία με φίλους και συγγενείς κρίνεται πολύτιμη και θεραπευτική.
Ας εκμεταλλευτούμε τη δυνατότητα που μας δίνουν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, έτσι ώστε να εκμηδενίσουμε με αυτόν τον τρόπο τις χιλιομετρικές αποστάσεις που έχουν μπει ανάμεσά μας αυτό το διάστημα.
Ας οπλιστούμε με υπομονή, δύναμη κι αισιοδοξία και είμαι σίγουρη πως όλοι θα βγούμε πιο δυνατοί από αυτήν την δοκιμασία!
Επιστημονικός συνεργάτης κέντρου «Επί κοινώ νου»,
Κατσίγιαννη Μαρία, Ψυχολόγος